De Vallei der Koningen

De necropolis van de farao's
 

Op de westelijke oever van de Nijl, in de buurt van Luxor, het oude Thebe van het oude Egypte, ligt de mythische necropolis van de Vallei der Koningen, de thuisbasis van de graven van de grootste farao's van Egypte. Hoewel de meeste tombes die van farao's uit het Nieuwe Rijk zijn, bevatten sommige ook de tombes van vrouwen, kinderen en hoge hoogwaardigheidsbekleders van het rijk. Pas vanaf Ramses I werden koninginnen begraven in de Vallei der Koninginnen. De Vallei der Koningen bevat meer dan 60 in de rotsen uitgehouwen tombes, waarvan sommige toegankelijk zijn voor het publiek. De Vallei der Koningen, gehuld in legende en mysterie, is een must-see op elke Egyptische cruise. Niet onbelangrijk: alle voorwerpen die in Toetanchamons tombe zijn gevonden, zijn tentoongesteld in het Grote Egyptische Museum in Caïro.

De geschiedenis van de Vallei der Koningen

De Vallei der Koningen ligt in het Thebaanse gebergte, waarvan de piramidevorm, die doet denken aan de graven van de farao's van het Oude Rijk, zeker van invloed is geweest op de keuze van de locatie. Geïsoleerd, omgeven door hoge kliffen en moeilijk toegankelijk, kon het gemakkelijk worden bewaakt door de Medjay, de bewakers die de necropolis moesten beschermen. Tijdens het Nieuwe Rijk (1550 tot 1077 voor Christus) kende Egypte een periode van grote welvaart en de farao's bouwden tombes die bij hun rijkdom pasten.
De graven in de Vallei der Koningen bestrijken vrijwel de hele periode van het Nieuwe Rijk. De oudste bekende tombe is die van Thoetmosis I (1539 v.Chr.) en de meest recente is die van Ramses XI (1069 v.Chr.). Met uitzondering van Achnaton liggen alle farao's van de dynastieën XVIII, XIX en XX begraven in de Vallei der Koningen. Aanvankelijk hadden alleen de farao's grote, rijkversierde graftombes. Na verloop van tijd kwamen er steeds meer privégraven bij. Ramses II en Ramses III bouwden ook tombes voor hun zonen.
De ineenstorting van de Egyptische economie onder het bewind van Ramses XI leidde tot de georganiseerde plundering van de graftombes in de Vallei der Koningen door gewetenloze ambtenaren. Hoewel de gangen van de tombes vol puin lagen nadat de farao's begraven waren en de ingang van de grafkelder begraven was, bleef geen enkele tombe onaangeroerd, zelfs die van Toetanchamon niet, wiens plunderaars vermoedelijk tijdens hun daden werden tegengehouden. Alle kostbaarheden werden door de grafrovers meegenomen en 40 mummies werden verzameld in de schuilplaats in Deir el-Bahari, en nog eens 16 in de tombe van Amenhotep II.

De versiering van de graven in de Vallei der Koningen

Elk van de 63 bekende tombes in de Vallei der Koningen is uniek qua vorm, complexiteit en grootte. Er zijn 120 kamers in de ene, een enkele kamer in de andere; sommige zijn rechtlijnig, andere gebogen ... De rijke muurfresco's daarentegen benadrukken altijd de macht en het prestige van de farao en zijn geïnspireerd op heilige teksten zoals het Boek van de Poorten, dat de doorgang van de geest van de overledene naar de wereld aan gene zijde vertelt, of het Boek van de Spelonken, dat de reis van de zonnegod door de zes spelonken van de onderwereld beschrijft. Deze fresco's waren bedoeld om de overleden farao te begeleiden op zijn postmortale reis.
Ondanks het feit dat de tombes geplunderd werden, hebben archeologen een groot aantal voorwerpen teruggevonden die inzicht geven in de inrichting van de tombes. Naast sarcofagen zijn dit rituele voorwerpen zoals godsbeeldjes, gouden sieraden, edelstenen, scepters, vazen met voedsel, kleding, wagens, wapens en meubilair om de overledene te helpen op zijn reis na de dood.

Archeologische opgravingen in de Vallei der Koningen

De Vallei der Koningen is al sinds de oudheid bekend en bezocht door de Grieken en Romeinen, zoals blijkt uit de vele graffiti in het Grieks en Latijn die door deze oude toeristen zijn achtergelaten. Maar het was de Egyptische veldtocht van Bonaparte, en in het bijzonder de wetenschappelijke expeditie van Vivant Denon, die de eerste kaarten van de Vallei der Koningen en de eerste plattegronden van de tombes opleverde. Tijdens de eerste helft van de 19de eeuw ontdekten Italianen, Fransen en Engelsen talrijke tombes, waarbij ze met elkaar wedijverden op een moment dat de Egyptomanie op haar hoogtepunt was. Jean-François Champollion's ontcijfering van hiërogliefen stelde hem in staat om veel van de opgegraven tombes te identificeren. In 1827 nummerde John Gardner Wilkinson de tombes in de Vallei der Koningen in geografische volgorde van beneden naar boven voor de tombes 1 tot 21 en vervolgens in chronologische volgorde van ontdekking, voorafgegaan door het voorvoegsel KV voor King Valley. Aan het einde van de 19de eeuw, onder impuls van Auguste Mariette, hoofd van het Departement van Oudheden, begonnen archeologen met een poging tot behoud die verder ging dan alleen het verzamelen van oudheden. Mariette maakte een einde aan ongeoorloofde opgravingen, beperkte de verkoop en export van antiquiteiten en haalde de Ottomaanse onderkoning over om wat later het Egyptisch Museum bij Caïro zou worden op te richten, dat vandaag de dag de grootste collectie Egyptische antiquiteiten ter wereld herbergt.

In deze tijd werden veel graftombes ontdekt, met name door de Britse ontdekkingsreiziger Howard Carter en de Amerikaan Theodore Monroe Davis, die in 1912 dacht dat hij zijn verkenning van de Vallei der Koningen had voltooid. Na nauwgezette opgravingen ontdekte Howard Carter echter het graf van Toetanchamon in november 1922. Sindsdien zijn er slechts twee kleinere graftombes ontdekt, namelijk in 2006 en 2012.

Fotocredits © Jean Luc © Estrellabuena © Ibrahim